Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej
Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej od ponad 15 lat ma swoje godne miejsce w starym, ale odnowionym renesansowym zamku. Dzięki temu wszystkie wystawy, zbiory, starodruki, obrazy, zdjęcia prezentowane są w dawnym klimacie, co dodaje im swoistego uroku. Poznaj to muzeum i zwiedź go nie tylko wirtualnie, ale i realnie.
W tym wpisie dowiesz się:
– krótko o historii suskiego zamku i żyjących w nim rodzin magnackich
– poznasz wystawy jakie prezentuje suskie muzeum
– zapoznasz się z podstawowymi informacjami praktycznymi
Poznaj atrakcje Suchej Beskidzkiej klikając tutaj
Muzeum w Suchej YouTube
Muzeum miejskie w Suchej Beskidzkiej, krótka historia zamku
„Mały Wawel” to nieformalna nazwa suskiego zamku. Nazwę tę zawdzięcza dziedzińcowi który tworzą arkady i krużganki z kolumnami, a które nawiązują do zamku królewskiego w Krakowie.
Zamek stary, jednak w ostatnich latach został pięknie odnowiony, zabezpieczony i oświetlony iluminacją nocną. Zrekonstruowano portale, kolumny, a dziedziniec został utwardzony i wyłożony kamiennymi płytami. W otaczającym zamek parku odrestaurowano wszystkie mostki wykonane z kamienia naturalnego. Obecnie odnawiana jest stojąca w ogrodzie oranżeria.
Ale cofnijmy się do przeszłości. Zanim w Suchej wybudowano renesansowy dwór obronny, prawdopodobnie stał tutaj drewniany i nieduży dwór, który należał do rodziny Słupskich, którzy pochodzili z terenów Wielkopolski. Rodzina ta nabyła ziemię suską w celu wycinki puszczy karpackiej i spławiania drewna rzeką Skawą i dalej Wisłą do Krakowa.
W roku 1554 Stanisław Słupski sprzedaje osadę Włochowi z pochodzenia – złotnikowi Kasprowi Castiglione, który dziesięć lat później żeni się z córką Stanisława. Dzięki swojej majętności Kasper uzyskuje tytuł szlachecki i zamienia swoje nazwisko na „Suski”, a pod beskidzką górą Jasień buduje w latach 1554-1558 nieduży dwór obronny.
O ile Kasper był niezłym inwestorem, o tyle jego synowie – Adam i Mikołaj Suscy zaciągali długi, które nie oddawali. Ostatecznie w roku 1608 Mikołaj Suski w celu ich spłacenia oddaje rodzinie Komorowskich z Żywca te ziemie. Suchą i okolicami zaczyna rządzić Piotr Komorowski, który tworzy prywatne „państwo suskie”. W pierwszej i drugiej dekadzie XVII w. Piotr Komorowski rozbudowuje zamek w piękną, renesansową rezydencję magnacką.
Rok 1665 to czas przejścia „państwa suskiego” w ręce rodziny Wielopolskich herbu Starykoń, a prawie 180 lat później ziemią suską włada rodzina Branickich, która zasłynęła m.in. z utworzenia największej prywatnej biblioteczno-muzealnej kolekcji na ziemiach polskich. Z przymrużeniem oka można powiedzieć, że to mogły być zaczątki suskiego muzeum 🙂
W czasie II wojny światowej kiedy właścicielami tych ziem była już rodzina Tarnowskich zamek zamieniono na koszary wojskowe. Zbiory biblioteczno-muzealne będące pamiątką po Branickich zostały zniszczone, ale również część ich weszła w skład różnych bibliotek i muzeów w całym kraju.
W roku 1974 zamek przeszedł pod Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, jednak ze względu na brak funduszy – powoli niszczał. Dopiero od roku 1996 kiedy został przejęty przez Miasto Sucha Beskidzka, zabytek wraz z otaczającym go ogrodem powoli zaczynał odzyskiwać swój blask. We wrześniu 2007 r. uroczyście otwarto Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej.
Cieszę się że dotarłeś do tej części wpisu. Mam nadzieję że zainspirowałem cię do zobaczenia tych miejsc. Dziękuję ci za wirtualną kawę, która pomoże mi w utrzymaniu i rozwoju bloga..
Do tańca i do różańca.. czyli sala do zabaw i kaplica do modlitw..
W zamku obok siebie położone są dwa pomieszczenia. Jedno tutaj największe, drugie chyba najmniejsze.. Można powiedzieć że obok sfery sacrum mieści się sfera profanum. To dumna „Sala rycerska” i skromna kaplica św. Piotra.
„Sala rycerska” to pomieszczenie reprezentacyjne; tutaj bawiono się na balach, przyjmowano najważniejszych dostojników. Obecnie służy do organizacji niedużych koncertów, spotkań, prelekcji, uroczystości, czy konferencji.
Będąc na sali rycerskiej warto zwrócić uwagę na dwie rzeczy: kominek i obrazy magnatów ziemi suskiej.
Duży, manierystyczny kominek z 1617 r. Przypomina on łuk tryumfalny – co świadczy o zamożności jego właścicieli. W jego górnej części dostrzeżemy po lewej herb Piotra Komorowskiego (Korczak), a po prawej herb jego żony Katarzyny (Nowina).
Na ścianie od strony wejścia i krużganków poznamy niektórych panów władających tym zamkiem i okolicznymi ziemiami. Wspomniany już Kasper Suski, Piotr Komorowski, Jan Wielopolski, Aleksander Branicki dumnie patrzą z obrazów namalowanych w roku 2010 przez suskiego artystę Rafała Lenarta.
W zasadzie obok sali rycerskiej znajduje się skromna i nieduża kwadratowa kaplica z intrygującym sklepieniem żagielkowym. Jest ona pod wezwaniem św. Piotra – czyli de facto patrona Piotra Komorowskiego. W środku urzekają m.in. pozostałości późnogotyckiej polichromii zatytułowane „Tajemnice Mszy Świętej według Żywota Pana Jezusa”.
Muzeum Suchej Beskidzkiej, wystawy stałe
Między salą rycerską a kaplicą, jednym skrzydłem zamku a drugim, parterem a piętrem, odnajdziemy kilka muzealnych działów, które warto zobaczyć. W działach tych odpowiednio uporządkowano całą odnalezioną historyczno-kulturalną spuściznę ziemi suskiej: pamiątki, starodruki, malarstwo dawne i współczesne, ryciny, fotografie, eksponaty archeologiczne.
Wystawa historyczna – Zamek i miasto Sucha Beskidzka
Oczywiście najważniejszą wystawą jest ta, która pokazuje historię Suchej i jej okolic. Na wystawie zobaczycie szczegóły dotyczące historii zamku: od pierwszych zmianek aż po XX wiek. Poznamy tutaj rodziny szlacheckie, których nazwiska są nam znane, a które rządziły „państwem suskim”: Słupskich, Komorowskich, Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich.
Warto wspomnieć, że wystawa prezentuje nie tylko rozwój zamku, ale i samej Suchej: jej rozwój gospodarczy i społeczny.
Malarstwo nowożytne i broń myśliwska z kolekcji Habsburskiej
Ziemią suską władała m.in. rodzina Branickich, która – jak wcześniej wspominałem – znana była ze stworzenia pięknej, prywatnej kolekcji biblioteczno-muzealnej. Tymczasem niecałe 40 km od Suchej na zamku w Żywcu panowała rodzina Żywieckich Habsburgów, która również zajmowała się gromadzeniem skarbów kultury.
Mały wycinek zbiorów należący kiedyś do Karola Stefana Habsburga możemy obejrzeć na suskim zamku. To ponad dwadzieścia olejnych obrazów cenionych malarzy (m.in. Martina Maytensa, Młodszego, K. Bolanachiego, A. Kirchera), portrety władców europejskich, m.in. Franciszka Józefa I i jego żony Elżbiety Bawarskiej (Sisi), Franciszka I Lotaryńskiego, Marii Teresy, Filipa II – króla Hiszpanii i Portugalii, czy polskiego króla Jana Kazimierza II Wazy.
Nie obędzie się bez pamiątek militarnych: dawnej broni palnej, myśliwskiej i białej, oraz umundurowania.
Wystawa ze zbiorów Marii i Emila Zegadłowiczów
„Miłość do człowieka – miłość do sztuki – miłość do natury” to tytuł tej wystawy. Ułożono ją w trzech salach, a prezentuje ona kilkadziesiąt obiektów sztuki i rzemiosła artystycznego stanowiących pokoleniową spuściznę Marii i Emila Zegadłowiczów z Gorzenia Górnego: prace znanych polskich artystów, reprezentujących kierunki akademizmu, Młodej Polski i XX-lecia międzywojennego, m.in. Wincentego Bałysa, Jana Matejki, Józefa Mehoffera, Jędrzeja Wowry, Leona Wyczółkowskiego.
A kim w ogóle był Emil Zegadłowicz? To beskidzki poeta, pisarz, tłumacz i mecenas sztuki, który zmarł w roku 1941. W swoim rodzinnym dworze w Gorzeniu Górnym k. Wadowic zebrał znaczącą autorską i obcą kolekcję dzieł sztuki. Dzisiaj ta kolekcja jest w suskim zamku..
Najstarsze osadnictwo w dolinie Skawy
W pobliżu Suchej Beskidzkiej położone jest Jezioro Mucharskie. Jednak zanim zalano teren w okolicach wsi Skawce i Mucharz, przeprowadzono w tamtym terenie badania archeologiczne, a efekty tych prac możemy obejrzeć w suskim muzeum.
Ekspozycja obrazuje historię osadnictwa pradziejowego w górnej i środkowej części rzeki Skawy: narzędzia, broń, ceramika. Aby dokładniej zrozumieć eksponaty – dodatkowo na szklanych wielkoformatowych dioramach ukazano informacje o najdawniejszej historii człowieka: od plejstocenu do wczesnego średniowiecza. Poznajemy tamtejszy klimat, zwierzęta, życie i pracę człowieka, kulturę.
Muzeum Suchej Beskidzkiej, wystawy czasowe
Oprócz wystaw stałych suscy muzealnicy co jakiś czas zapraszają na ciekawe wystawy czasowe. W lutym 2024 r. warto obejrzeć poniższe ekspozycje.
Mikołaj Kopernik. Klucz do wszechświata
Tę wystawę można oglądać do 29 lutego 2024 r. By uczcić pamięć o tym wybitnym uczonym, Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej przy współpracy z Europejskim Instytutem Rozwoju Regionalnego oraz Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku przygotowało wspólną wystawę poświęconą Mikołajowi Kopernikowi.
Od Adwentu do Zapustów. Twórczość Bogumiły Leśniak
Tę wystawę można oglądać do 29 lutego 2024 r. Twórczość suskiej artystki ludowej – Bogumiły Leśniak. Wystawa stanowi twórczą interpretację zwyczajów i obrzędów okresu od adwentu do zapustów, w oparciu zarówno o własne doświadczenia artystki, jak i o źródła etnograficzne. Można na niej zobaczyć m.in. tradycyjne ozdoby choinkowe, ptaszki, pająki, szopkę bożonarodzeniową, dzieła autorki związane z tematyka zapustów, rzeźby i płaskorzeźby oraz kapliczki ze świętymi.
Informacje praktyczne (stan na 09.02.2024)
Muzeum w Suchej Beskidzkiej, kontakt
Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej
Sucha Beskidzka, ul. Zamkowa 1
Tel.: 33 874 26 05
E-mail: muzeum@sucha-beskidzka.pl, rezerwacje@sucha-beskidzka.pl
Strona www: zameksucha.pl
Gdzie jest Sucha Beskidzka?
Sucha Beskidzka położona jest w zachodniej części województwa małopolskiego. Jest stolicą powiatu suskiego, który graniczy z powiatem żywieckim. Miasteczko leży na granicy Beskidu Żywieckiego i Makowskiego, w dolinie rzeki Skawy i dopływającej do niej Stryszawki.
Do Suchej możemy dotrzeć nie tylko samochodem (droga krajowa nr 28 z Wadowic do Nowego Sącza, droga wojewódzka nr 946 z Żywca) ale również busem (z Krakowa, Bielska-Białej) i pociągiem (linia kolejowa Kraków – Zakopane, do niedawna jeszcze jedna linia Żywiec-Sucha Beskidzka).
Parking
W roku 2022 obok zamku utworzono nowy, bezpłatny parking dla kilkudziesięciu samochodów. Pojazd możemy również pozostawić na płatnym parkingu na rynku, obok karczmy „Rzym”. Parking ten znajduje się ok. 400 m. od suskiego zamku.
Muzeum w Suchej, godziny otwarcia
Od 1 maja do 30 września:
Wtorek – sobota: 9:00 – 16:00
Niedziela: 9:00 – 17:00
Poniedziałek: nieczynne
Od 1 października do 30 kwietnia:
Wtorek – sobota: 9:00 – 16:00
Niedziela i poniedziałek: nieczynne
Uwaga! Ostatni zwiedzający mogą wejść na teren muzeum 40 min przed jego zamknięciem.
Cennik zwiedzania
Dniem wolnym od opłat za bilety dla zwiedzających indywidualnych na ekspozycje stałe jest wtorek.
Bilet normalny: 20 zł
Bilet ulgowy: 16 zł
Dzieci do lat 7: wstęp wolny
Bilet grupowy (powyżej 10 os.): 16 zł/os.
Bilet na wystawy czasowe: 10 zł./os.
Dodatkowa opłata za usługę przewodnicką po wystawach:
– dla grupy zorganizowanej (min. 10 osób): 85 zł.
– dla osób zwiedzających indywidualnie: 150 zł.
– dodatkowa opłata za przewodnika po wystawach dla grupy zorganizowanej w ramach rozszerzonego zwiedzania wg obowiązującej oferty muzeum: 100 zł. Rezerwację należy zgłaszać minimum tydzień przed realizacją usługi oraz pod warunkiem dostępności przewodnika.
UWAGA! – rezerwację należy zgłaszać minimum tydzień przed realizacją usługi oraz pod warunkiem dostępności przewodnika.
Lekcje muzealne
Cennik lekcji muzealnych: 15,00 zł/os.
Lekcja muzealna + zwiedzanie: 20,00 zł/os.
Muzeum przygotowało ofertę lekcji muzealnych dla przedszkoli, uczniów szkół podstawowych, średnich, oraz dla dorosłych. Szczegółowy opis lekcji odnaleźć można na stronie internetowej: zameksucha.pl (zakładka: Edukacja).
Park w Suchej Beskidzkiej
Muzeum jak i sam zamek położony jest w atrakcyjnym, przyzamkowym parku. Kiedyś ogród w stylu renesansowym, potem barokowym, wreszcie angielskim teraz przyciąga na spacer i odpoczynek mieszkańców Suchej i okolic.
Oprócz drzew, ławeczek, mostków, rzeźb i stawków w ogrodzie odnajdziemy założoną przez Branickich, a obecnie remontowaną oranżerię oraz „Domek Ogrodnika” – w którym mieści się ciekawa wystawa etnograficzna (w tej chwili nie jest dostępna dla zwiedzających).
Dziękuję ci za przeczytanie wpisu. Mam nadzieję że zainspirowałem cię do zobaczenia tych miejsc. Dziękuję ci również za wirtualną kawę, która pomoże mi w utrzymaniu i rozwoju bloga..