Kościół w Cięcinie – zabytek położony trochę z boku od głównej drogi wiodącej z Żywca w stronę beskidzkich szczytów zaliczanych tutaj do „Worka Raczańskiego”. Ale ponoć to najstarszy kościół na Żywiecczyźnie! Jego drewniana konstrukcja i piękny ołtarz, w którym znalazła miejsce św. Katarzyna Aleksandryjska nadają uroku tej świątyni.
W tym wpisie:
– dowiesz się gdzie jest drewniany kościół w Cięcinie
– poznasz pokrótce jego historię
– zobaczysz jego piękne wnętrze
– poznasz garść informacji praktycznych związanych ze zwiedzaniem
Kościół w Cięcinie YouTube
Oglądnij film o tym zabytku i poczytaj artykuł
Gdzie jest Cięcina?
Kiedy popatrzymy na mapę turystyczną to można odnieść wrażenie, że Cięcina „wtapia się” w sąsiednią miejscowość – Węgierską Górkę. Ale to osobna i dosyć duża wieś, która leży u podnóży Beskidu Śląskiego i Żywieckiego.
Położona jest ok. 10 km. na południowy – zachód od Żywca. Nie jest rozlokowana przy głównych drogach prowadzących do Zwardonia, ale lekko z boku, w dolinie potoku Cięcinka, która również w tych okolicach wpływa do dużej, górskiej rzeki Soły. Szczegóły dojazdu odnajdziesz w informacjach praktycznych na samym dole tego wpisu.
Kim była św. Katarzyna Aleksandryjska?
Katarzyna prawdopodobnie urodziła się w Aleksandrii, czyli stolicy Egiptu pod koniec III w. n.e. Była córką króla Kustosa. Ponoć była piękną kobietą, chrześcijanką, która złożyła śluby dozgonnej czystości. W czasach prześladowania chrześcijan przez cesarstwo rzymskie Katarzyna stała się również ich ofiarą.
Po pojmaniu nie złożyła ofiary bogom. Ponoć cesarz zorganizował debatę na temat religii – zapraszając na nią Katarzynę oraz pięćdziesięciu filozofów. Bohaterka udowodniła im że wiara chrześcijańska jest prawdziwa, przez co wielu z jej adwersarzy się nawróciło.
Taki obrót sytuacji rozgniewał cesarza, który nakazał ją bić i torturować. Ponoć podczas łamania jej kości z nieba zstąpił anioł i przyczynił się do tego, że narzędzie tortur się rozpadło. Po tym zdarzeniu wielu żołnierzy cesarskich się nawróciło. Wyrok ostatecznie wykonano w postaci jej ścięcia.
Kościół w Cięcinie – historia
No cóż, wszystko wskazuje na to, że ta sakralna „drewniana perełka” jest najstarsza na Żywiecczyźnie. Rok 1358 to data, kiedy po raz pierwszy pojawiają się wzmianki o tym, że stał tutaj jakiś kościół. Został on zaznaczony w tzw. spisach świętopietrza.
Co to jest świętopietrz? – to tzw. denar św. Piotra. Była to opłata/danina składana bezpośrednio na rzecz papieża, opłacana ze względu na jego zwierzchnictwo nad danymi ziemiami. W Polsce prawdopodobnie zaczął je płacić Mieszko I niedługo po przyjęciu chrześcijaństwa. Początkowo płacili go władcy danych państw, potem opłatę tę przeniesiono na ludność.
Średniowieczny spis świętopietrzy to duża baza danych, z której można wywnioskować m.in. ilu ludzi zamieszkiwało daną wieś (parafię). To że w Cięcinie w roku 1358 stał już kościół można odczytać właśnie z takiego spisu przeprowadzonego w latach 1345-1358.
A wracając do kościoła – najstarsza część świątyni pochodzi z roku 1542, z fundacji pana na zamku w Żywcu Krzysztofa Komorowskiego. Był on filią kościoła w Radziechowach. W II poł. XV w. Cięcina należała do parafii w Żywcu, zatem nie wiadomo co się stało z kościołem stojącym wcześniej tutaj na tym miejscu.
Możemy jedynie zapoznać się z informacjami ustnymi podawanymi sobie przez ludzi, które wreszcie przelał na papier wójt Żywca Andrzej Komoniecki w „Dziejopisie Żywieckim”. Żył on w latach 1658- 1729. Wspomina że:
„Ten miał bydź założony i zbudowany na górze Brańków nazwanej, nad wsią Cięcina. A kędy kościół stoi, na tym miejscu przedtem był browar; w którym browarze w izbie gdzie kadzie stały gorzałczane był obraz św. Katarzyny, bez żadnej uczciwości, przed którym widywano świece gorewające, lecz to sobie lekceważono, aż piorun uderzył w ten browar i on zapalił. Po czym parafianowie wzruszywszy się pobożnością, kapliczkę małą naprzód zbudowali, w której się ledwo ludzi 50 wmieściło, i nazwano ją imieniem św. Katarzyny, po czym Kościół większy zbudowano i poświęcono (…)”.
Kiedy Komoniecki był jeszcze dzieckiem, nastąpiła rozbudowa tego kościoła. W latach 1666-67 postawiono wieżę, powiększono nawę, dzięki czemu w świątyni mogło pomieścić się więcej wiernych. Pomimo rozbudowy – do roku 1789 nadal był on tylko filią parafii w Radziechowach.
190 lat później od ostatniej rozbudowy, nastąpiła kolejna. W roku 1857 dobudowano nową zakrystię oraz skarbiec-oratorium, a ostatnia dekada XIX w. to czas intensywnych prac, które miały wpływ na obecny wygląd kościoła: wydłużono nawę, przesunięto wieżę bardziej w stronę zachodnią, wybudowano nową wieżę na dzwonek , tzw. „sygnaturkę”, utworzono kaplicę św. Franciszka z Asyżu, na ścianach i stropach namalowano polichromię.
Lata 30-te XX w. to podwyższenie wieży kościoła o ok. 7 metrów i – siłą rzeczy – powiększenie jej zadaszenia. Do 2010 r. w świątyni prowadzone były tylko bieżące prace konserwatorsko-remontowe. W tym to roku usunięto pokrycie azbestowe dachu, które leżało na nim 100 lat, a zastąpiono je gontem. Od początku lat 80-tych (po wybudowaniu nowego kościoła w Cięcinie) zabytek pełni funkcję kościoła pomocniczego.
Cieszę się że dotarłeś do tej części wpisu. Mam nadzieję że zainspirowałem cię do zobaczenia tych miejsc. Dziękuję ci za wirtualną kawę, która pomoże mi w utrzymaniu i rozwoju bloga..
Drewniany kościół w Cięcinie – widok z zewnątrz
Kościół jest drewniany o konstrukcji zrębowej, orientowany (czyli skierowany na wschód), posiadający jedną nawę i zamknięte wielobocznie prezbiterium. Warto zwrócić uwagę na to, że od strony prezbiterium nawa jest węższa aniżeli ta jej część, która przylega do wieży. Nawa została pokryta dachem dwuspadowym, natomiast prezbiterium – wielospadowym.
Wieża nie jest konstrukcji zrębowej, ale słupowej. W swojej szczytowej części posiada tzw. „izbicę” (taka kostka, w której są dzwony) oraz została nakryta dużym hełmem w kształcie ostrosłupa.
Kościół w Cięcinie – co zobaczymy w środku?
Wchodząc wejściem głównym przez „babiniec” który znajduje się pod wieżą zauważymy stare, kamienne kropielnice. Po wejściu już do świątyni urzeka nas prostota jaka tkwi w jej wnętrzu. Nad nami widzimy płaski strop z malowidłami przedstawiającymi m.in. postacie Trójcy Świętej. Sklepienie pozornie kolebkowe odnajdziemy tylko nad miejscem „sacrum” czyli nad prezbiterium. Na ścianach nawy zauważymy okrągłe malowidła dwunastu apostołów.
Wyposażenie kościoła jest barokowe. W ołtarzu głównym dostrzeżemy św. Katarzynę Aleksandryjską. Ołtarz prawdopodobnie pochodzi z okresu przebudowy kościoła, która miała miejsce w XVII w.
Cztery ołtarze boczne poświęcono m.in. Matce Bożej Częstochowskiej, Św. Florianowi, Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Jest jeszcze jeden ołtarz – w kaplicy p.w. Św. Franciszka.
W kościele nie znajdziemy już obrazów pochodzących z XV w; przeniesiono je do Muzeum Narodowego w Krakowie. Warto natomiast zwrócić również uwagę na ambonę i chrzcielnicę z 1705 r., które również stanowią zabytkowe wyposażenie kościoła.
Parafia w Cięcinie, informacje praktyczne (stan na 08.02.2024)
Parafia Cięcina. Adres i godziny mszy świętych w zabytkowym kościele
Parafia p.w. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Cięcinie
ul. Św. Katarzyny
34-350 Węgierska Górka
Strona www parafii: http://parafiaciecina.pl/
Tel: 690 163 163
E-mail: info@parafiaciecina.pl
Msze św. w niedziele: 8.00 i 11.00
W święta obowiązkowe: 7.00 i 17.00
Msze św. w tygodniu:
– adwent i styczeń – 7.00
– maj, czerwiec, październik i listopad – 17.00
– w pozostałe miesiące: w pon, śr, pt – godz.17.00, wt, czw, sob – godz. 7.00
Dojazd samochodem
- Z Żywca do Cięciny bezpośrednio nie dotrzemy szybką drogą S1. Tą drogą dojedziemy do Węgierskiej Górki i w tej miejscowości możemy szukać znaków kierunkowych, które doprowadzą nas do tej miejscowości.
- Możemy również jechać z Żywca ul. Browarną, dalej prosto “Cesarką” przez gminę Radziechowy-Wieprz i ok. 700 m. przed węzłem drogowym „Przybędza” skręcić w lewo, w ul. Jana Pawła II, która doprowadzi nas do Cięciny.
Dojazd pociągiem
Z Żywca do Cięciny dostaniemy się w ciągu ok. 10 min. pociągiem relacji Żywiec – Zwardoń. W Cięcinie znajdują się dwa przystanki kolejowe: Cięcina Dolna i Cięcina. Wysiadamy na tym drugim przystanku i od niego mamy ok. 800 m. do kościoła.
Dojazd busem
Również podróż busem z Żywca do Cięciny zajmie nam ok. 10 min. Najlepiej łapać busa z żywieckiego dworca autobusowego.
Kościół w Cięcinie, zwiedzanie
Obiekt można zobaczyć wewnątrz przed lub pod nabożeństwach. Można również spróbować odpowiednio wcześniej skontaktować się z kościelnym i ustalić godzinę przyjazdu na zwiedzanie. Telefon do kościelnego: 887 031 270.
Poznaj inny drewniany kościół: https://www.wbeskidzie.pl/kosciol-w-lachowicach/
Dziękuję ci za przeczytanie wpisu. Mam nadzieję że zainspirowałem cię do zobaczenia tych miejsc. Dziękuję ci również za wirtualną kawę, która pomoże mi w utrzymaniu i rozwoju bloga..
Uwielbiam takie zabytki 🙂 Na pewno kiedy będę w pobliżu odwiedzę. Super opis. Pozdrawiam Cię Piotruś.
Dzięki Kinga za opinię 🙂 Jak będzie okazja to podejdź i zobacz 🙂
Pięknie opowiedziałeś Piotrze o tym zabytku. Byłam w Węgierskiej Górce, ale nie miałam pojęcia że istnieje taki piękny kościół w pobliżu. Następnym razem jak przyjadę do Żywca to pojadę do Cięciny. Pozdrawiam Cię serdecznie i życzę miłego dnia.
Bardzo profesjonalny opis. Przy okazji pozdrawiamy. Dziś wiedzieliśmy się w Przysłopie i miło bylo nam poznać autora tego bloga
Agnieszka i Marcin z Bydgoszczy
No zaskoczenie ze spotkania na szlaku było dla mnie duże i pozytywne 🙂 Bardzo wam dziękuję za opinie! Zapraszam do zapisu na newsletter i na Instagram 🙂
Bardzo dziękuję za tę opinię 🙂 Kościół w zasadzie skromny ale ładny 🙂