Babiogórski Park Narodowy – co warto zobaczyć?

Babiogórski Park Narodowy, co warto zobaczyć?
Jest jednym z najmniejszych w Polsce.. Mimo to można śmiało powiedzieć iż należy do najbardziej niezwykłych i urokliwych. To tutaj wśród innych gór Beskidów Zachodnich stoi ich królowa, zwana również „Kapryśnicą” czy „Matką Niepogód”. Tu znajdziemy pozostałości dawnej puszczy karpackiej oraz przewędrujemy granicę państw i regionów. W jednym artykule nie jestem w stanie ująć wszystkich informacji o tym parku, dlatego też w tym wpisie skupię się na budynku, w którym mieści się siedziba oraz wystawa przyrodnicza. Wydawać by się mogło, że w takim budynku będą tylko biura. Nic bardziej mylnego..

W tym wpisie dowiesz się:

– jak powstał park narodowy na Babiej Górze (zarys historii)
– jak obecnie chroniona jest Babia Góra
– jakie atrakcje możesz zobaczyć w Dyrekcji Parku oraz w jej najbliższej okolicy

Babiogórski Park Narodowy – krótka historia powstania

Zdjęcia wykorzystane do opisu krótkiej historii pochodzą z archiwów Babiogórskiego Parku Narodowego i Tomasza Urbańca.

Cofnijmy się do pierwszych lat po zakończeniu I wojny światowej. Teren Babiej Góry (ale i nie tylko) był mocno eksploatowany. Habsburgowie żywieccy, do których należą północne stoki „Królowej Beskidów” wycinają w reglu dolnym pierwotną puszczę karpacką. Zwożone w doliny drewno daje im zysk.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości lasy po północnej stronie Babiej przejmuje Polska Akademia Umiejętności, a jej południowe stoki – Lasy Państwowe. Jednak pomimo zmiany właściciela, eksploatacja lasów trwała nadal.

Ówcześni znani polscy krajoznawcy zaczynają działać.
Kazimierz Sosnkowski zwraca uwagę powołanej w roku 1925 Państwowej Radzie Ochrony Przyrody, aby rozpoczęto prace nad ochroną tego terenu.
Władysław Midowicz (kierownik schroniska na Markowych Szczawinach) kiedy dowiedział się że drwale wynajęci przez Polską Akademię Umiejętności gdzieś w terenie ostrzą piły – natychmiast pocztą alarmował Państwową Rade Ochrony Przyrody. Również on napisał artykuł o Babiej do ówczesnego czasopisma „Ochrona Przyrody”, który wywołał duże dyskusje w różnych środowiskach.

Wreszcie w roku 1929 wspomniana tu kilkukrotnie Rada podjęła uchwałę o zabezpieczeniu terenów przyszłego parku narodowego. W roku 1930 również zasłużony dla ziemi babiogórskiej Władysław Szafer proponuje władzom PAU stworzenie z części jej lasów rezerwatu przyrody. Jednak dopiero w roku 1933 instytucja ta podejmuje decyzję o utworzeniu w reglu górnym i piętrze alpejskim rezerwatu o powierzchni 642 ha. Mimo to w reglu dolnym dalej trwała wycinka drzew.

Sytuacja taka trwała do lat 50-tych XX w, kiedy to przyrodnicy przygotowali założenia przyszłego parku oraz opracowali projekt rozporządzenia o powołaniu Babiogórskiego Parku Narodowego, który przekazano do ówczesnego ministerstwa leśnictwa. 30 października 1954 r. rozporządzenie to weszło w życie. Powstał park narodowy na Babiej Górze.

Dlaczego powstał Babiogórski Park Narodowy?

Jakie były/są argumenty za istnieniem w tym terenie parku?
– to najwyższa góra w Polsce po Tatrach i najdalej na północ wysunięta wysoka góra Karpat
– to granica działów wodnych. Masyw ten oddziela zlewisko Morza Bałtyckiego od Czarnego
– góra posiada wykształcony niemal modelowy układ pięter roślinnych
– tutaj znajduje się jedyne w Beskidach Zachodnich piętro alpejskie
– w reglu dolnym zachowały się jedne z największych w Polsce pozostałości pierwotnej puszczy karpackiej
– na stokach Babiej Góry można spotkać rzadkie rośliny, których stanowiska są tylko tutaj: okrzyn jeleni, tocja alpejska, rogownica alpejska
– w reglu górnym rozciąga się pierwotny bór świerkowy
– tutaj występuje kilka stawków pochodzenia osuwiskowego
– żyją rzadko występujące zwierzęta: m.in. głuszec, wilk, ryś czy niedźwiedź brunatny
– to granica między państwami, narodami, regionami, grupami etnograficznymi
– piękny widok ze szczytu we wszystkich kierunkach oraz fenomenalny wschód słońca urzeka już od kilku wieków 

Babia Góra a ochrona międzynarodowa

W roku 1977 społeczność międzynarodowa doceniła walory przyrodnicze Babiej Góry. Park Narodowy został objęty statusem Rezerwatu Biosfery UNESCO MaB (Man and Biosphere – Człowiek i Przyroda).

Rok 1997 przyniósł poszerzenie granic ochronnych parku do 3391 ha i utworzenie jego otuliny z powierzchnią prawie 8,5 tys. ha. Owa otulina została w roku 2001 dołączona do istniejącego już Rezerwatu Biosfery UNESCO.

Cieszę się że dotarłeś do tej części wpisu. Mam nadzieję że zainspirowałem cię do zobaczenia tych miejsc. Dziękuję ci za wirtualną kawę, która pomoże mi w utrzymaniu i rozwoju bloga..

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Babiogórski Park Narodowy – siedziba.

Pisząc słowo „siedziba” wydawać by się mogło że znajdziemy w niej tylko biura. Ale tak nie jest. Budynek w którym zlokalizowana jest siedziba jest również przystosowany do zwiedzania i prowadzenia edukacji ekologicznej. Zatem co tam można zobaczyć?

Ogród roślin babiogórskich

Już wchodząc na teren Dyrekcji Parku idziemy wśród drzew, kwiatów, oraz różnych roślin poukładanych w poszczególnych kwaterach.  Naokoło budynku utworzono ogród o powierzchni około 11 arów, w którym zobaczymy florę rosnącą na stokach Masywu Babiej Góry. Możemy nie tylko zwiedzać, ale i odpocząć na przygotowanych ławkach.

Ogród jest podzielony na tzw. kwatery, z których każda prezentuje jeden gatunek roślin, lub rośliny żyjące w danym piętrze klimatycznym. Zatem każda kwatera została tak utworzona, aby jak najwierniej odzwierciedlała warunki panujące na danym piętrze roślinnym: czy to będą łąki, czy regiel dolny, górny czy w końcu piętro alpejskie.

W sumie w ogrodzie odnajdziemy ok. 200 gatunków roślin, które ukazują dużą różnorodność całego Masywu Babiej Góry, a każda z kwater posiada zbiorczą tablicę informacyjną. Oprócz ogrodu o charakterze alpinarium istnieje obok niego Ogród Zmysłów przeznaczony dla osób niepełnosprawnych – niewidomych i niedowidzących. W ogrodzie można podziwiać różne gatunki roślin posiadających charakterystyczne kształty, fakturę liścia oraz zapach. Bosą stopą można doświadczyć jak wygląda przejście po leśnej ściółce i górskiej polanie.  

Wystawa stała

Wbrew pozorom na wystawie stałej poznamy nie tylko babiogórski świat roślin i zwierząt. Zobaczymy również prezentację multimedialną i namiastkę lokalnego dziedzictwa kulturowego. Dlatego też ekspozycję podzielono na cztery części.

W pierwszej z nich dostrzeżemy florę i faunę Masywu Babiej Góry. Wchodząc na tę lekko zacienioną salę czujemy się, jakbyśmy wchodzili do lasu. Wśród drzew, na nich oraz pod nimi zobaczymy bardzo duże i te małe zwierzęta: ryś, sowa, puchacz, głuszec, sarna i lis, czy wreszcie duży niedźwiedź, który stoi oparty o jedno z drzew. Na nasz zmysł słuchu zadziałają również odgłosy tych zwierząt. Uwaga! – nie przestraszcie się ryku niedźwiedzia :).

Na ścianach dostrzeżemy kolorowe tablice, na których opisano poszczególne piętra klimatyczne, sieć wodną Babiej Góry oraz jeziorka osuwiskowe.

Dziedzictwo kulturowe zobaczymy w małej, stylizowanej chacie góralskiej, którą tradycyjnie podzielono na izbę białą i czarną. Ich wyposażenie to dawne narzędzia, obrazy, rekwizyty do wyrobu sera oraz tradycyjne stroje górali babiogórskich – czyli tych, którzy żyją po północnej stronie Babiej Góry.

Po zobaczeniu powyższych wystaw – przechodzimy do sali multimedialnej, gdzie zauważymy makietę oraz wirtualną prezentację Babiej Góry wykonaną z lotu ptaka. Na prezentacji ujęto wszystkie piętra klimatyczno-roślinne, sieć szlaków turystycznych i sieć wodną okalającą cały masyw. 

Warto również zaglądnąć do Mini Galerii „Pod Cylem”. To sala, w której prezentowane są wystawy zdjęć, fotografii, rysunków, rzeźb lokalnych artystów.

Warsztaty w terenie

Pracownicy dydaktyczni Babiogórskiego Parku Narodowego nie tylko oprowadzają po wystawach, ale również organizują ciekawe zajęcia w terenie. Oferta edukacyjna skierowana jest do różnych grup odbiorców: dzieci, młodzieży szkolnej, studentów, dorosłych, osób z różnym stopniem i różnymi formami niepełnosprawności. Ta swoista edukacja ekologiczna prowadzona jest m.in. na wytyczonych w parku ścieżkach edukacyjnych. Z oferty korzystają gównie grupy zorganizowane, max. do 25 osób. Zajęcia zwykle trwają 2-3 godziny.

A na jakie zajęcia można się umówić? Poniżej kilka przykładów.

“Jako to na Holi bywało?”

To zajęcia stacjonarno – terenowe (w zależności od pogody). Na zajęciach poznamy historię i dawne zwyczaje górali zamieszkujących podnóża Babiej Góry, cykl życia na dawnej wsi, zależność człowieka od zmieniającej się przyrody.

“Niezwykłe wędrówki roślin”

To zajęcia terenowe prowadzone na ścieżce dydaktycznej Wawrzyńca Szkolnika. Jak to się dzieje, że rośliny, które się nie poruszają zajmują nowe tereny? O tym można się dowiedzieć właśnie biorąc udział w tych zajęciach.

“Oswajamy las. Mój, twój, nasz”

To poszukiwania w terenie tropów i śladów dużych zwierząt, bezkrwawe łowy (czyli odłów drobnych zwierząt, ich obserwacja i wypuszczenie do środowiska), poznanie pięter leśnych i zwierząt je zamieszkujących, las i człowiek.. Więcej informacji nt. prowadzonych w parku zajęć edukacyjnych odnajdziesz tutaj: http://www.bgpn.pl/edukacja/oferta-edukacyjna

Informacje praktyczne (stan na 9.02.2024)

Dane:

Babiogórski Park Narodowy
34-222 Zawoja 1403
Współrzędne Dyrekcji Parku: 49.61190N 019.51828E
tel. 33 877 51 10, tel. 33 877 67 02, wystawa stała tel. 503 596 650
e-mail: park@bgpn.pl
http://www.bgpn.pl

Godziny otwarcia wystawy stałej

– w okresie od 1 XI do 30 IV od wtorku do piątku w godz. od 9.00 do 15.00
– w okresie ferii zimowych codziennie oprócz poniedziałków od godz. 9.00 do 15.00,
– w okresie od 1 V do 31 X codziennie oprócz poniedziałków od godz. 9.00 do 17.00.

Zwiedzanie odbywa się o pełnych godzinach (czas zwiedzania około 50 minut). Ostatnie wejście – na godzinę przed zamknięciem.

Cennik

– bilet normalny: 5,00 zł
– bilet ulgowy: 4,00 zł.

Cena za prowadzenie warsztatów

Cennik dostępny na stronie: http://www.bgpn.pl/edukacja/cennik-i-godziny-otwarcia

Dojazd samochodem

Aby dotrzeć do siedziby parku kierujemy się za główną drogą do Zawoi – Widły, gdzie na jedynym we wsi rondzie skręcamy w prawo, w stronę Zawoi-Markowej. Po przejechaniu ok. 2 km. docieramy do „Małych Widełek” na których skręcamy za główną drogą w lewo i jedziemy przez ok. 1 km. Po prawej stronie zobaczymy tablicę informacyjną, a po lewej ogrodzenie i drewniany budynek. Popatrz na poniższe zdjęcia.

Obok siedziby znajduje się parking dla autobusów i busów. Około 300 m. powyżej tego miejsca utworzono dosyć duży niestrzeżony, płatny parking (parkometry) gdzie można zostawić auto osobowe.

Obok parkingu znajduje się plac zabaw i wejście na sieć ścieżek pod nazwą „Babiogórska Parzenica”. Również z tego miejsca możemy dotrzeć do skansenu Górali Babiogórców (200 m.). Opis tego skansenu odnajdziesz tutaj: https://www.wbeskidzie.pl/skansen-w-zawoi/

Dojazd busem

Zawoja utrzymuje połączenia busowe z Suchą Beskidzką i Krakowem. Busy jadą przez Maków Podhalański. Wystarczy wsiąść do busa jadącego do Zawoi Markowa. Kupujemy bilet do ostatniego przystanku (do wyżej opisanego parkingu niestrzeżonego).  

Dziękuję ci za przeczytanie wpisu. Mam nadzieję że zainspirowałem cię do zobaczenia tych miejsc. Dziękuję ci również za wirtualną kawę, która pomoże mi w utrzymaniu i rozwoju bloga..

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *